مطالعه هیستومورفومتریک نوتوکورد در رویان گاومیش آبی خوزستان

نوتوکورد به عنوان ستون مهره ای اولیه رویان مهره داران عمل می کند و در پستانداران عمدتاً توسط ستون مهره ای جایگزین می شود.  در نهایت نوتوکورد ناپدید شده و بسته به نوع گونه حیوان در تشکیل دیسک بین مهره ای و نوکلئوس پالپوزوس شرکت می کند.  تا کنون مطالعه ای در خصوص رشد تکاملی نوتوکورد در گاومیش گزارش نشده است.  در این مطالعه هیستولوژی و هیستومتری نوتوکورد روی 20 رویان گاومیش بومی خوزستان با اندازه (crl) بین 8/3 تا 38 میلی متر و سن تخمینی کمتر از 30 روز تا 28/54 روز صورت گرفت.  بر اساس تغییرات بافتی و تکاملی رویان ها به 3 گروه تقسیم بندی شدند:  گروه اول دارای اندازه 8/9-8/3= crl میلی متر (8 نمونه، سن کمتر از یک ماه و میانگین اندازه میلی متر 16/0±06/7 crl=)، رویان های گروه دوم دارای اندازه 18- 5/11= crl  میلی متر (5 نمونه، میانگین سنی روز 34/1±38/35 و میانگین اندازه میلی متر 15/0±5/14crl=) و رویان های گروه سوم دارای اندازه 38-21crl= میلی متر (7 نمونه، میانگین سنی روز 29/4±64/51 و میانگین اندازه میلی متر 75/0±5/28 crl=).  ابتدا از ناحیه کمری بدن رویان ها مقاطع بافتی عرضی 5/0 سانتی متری تهیه گردید و درون محلول ثبوتی فرمالین 10% قرار داده شد.  سپس مقاطع میکروسکوپی 6-5 میکرومتر تهیه و با استفاده از رنگ آمیزی هماتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شدند.  اسلایدهای بافت شناسی تهیه شده به کمک میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفتند.  نتایج نشان داد که حداکثر رشد نوتوکورد در رویان با طول 8/9 میلی متر و دارای سن کمتر از یک ماه و تحلیل آن در رویان با طول 38 میلی متر و دارای سن تخمینی 55 روز انجام می گیرد.  سلول های نوتوکورد عمدتاً از نوع مزانشیمی با هسته کروی، هستک مشخص و سیتوپلاسم روشن بودند و با افزایش سن رویان ها به تدریج از تعداد آنها کاسته شده تا کاملاً تحلیل می رفتند.  در نهایت نوتوکورد به یک ناحیه مدور کوچک بدون سلول همراه با غلاف ضخیم و مشخص در قسمت میانی دیسک بین مهره ای که نوکلئوس پالپوزوس نامیده می شود، تبدیل می گردید.  مطالعه حاضر نشان داد در رویان های گاومیش دارای سن 29/4±64/51 روز، نوتوکورد دچار تحلیل می شود.  بنابراین تحلیل نوتوکورد و تشکیل دیسک بین مهره ای در رویان های گاومیش، مشابه گزارش های موجود در مورد دام های اهلی و به ویژه گاو می باشد.